بررسی عکسهای خانوادگی در بستر اجتماعی دهه های 60 تا 80

این پژوهش بر آن است که با تحلیل روایت هایی که متولدین سال های 1367-1357 با دیدن عکس های سه دهه گذشته خود که بیشتر عکس های جای گرفته در آلبوم های خانوادگی است ( که حضورش هر روز در خانواده ها کمرنگ تر می شود) و انتخاب شخصی حداقل سه عکس و به یادآوری خودانگیخته ای که با دبدن این عکس ها صورت گرفته، به بررسی این نکته برسد که عکس های خانوادگی بیشتر چه نوع به یادآوری هایی را در میان هم نسلان دهه 60 سبب می شوند؟ پرسش های مرکزی ما در این پژوهش آن است که عکس خانوادگی که به ظاهر به یادآورنده خاطرات خوش و نوستالژیک فردی و خانوادگی است، آیا کاربران این عکس ها را به یادآوری خاطرات جمعی و آن هم از نوع تروماتیک وا می دارد و اگر اینگونه است تا چه حد از روایت تاریخ از پایین پیش می رود؟ و این مهم به دست نمی آید مگر با تحلیل روایت های نوشته شده بر عکس های گروهی منتخب به گونه تصادفی از این دهه. برای به دست آوردن بستر نظری و دیدگاهی مناسب در چارچوب مفهومی به بررسی ماهیت عکس و بالاخص عکس خانوادگی از دیدگاه صاحبنظرانی چون « بارت» ، «متز»، «سانتاگ»،«ادواردز» ،«آنت کون »و دیگران پرداختیم و برای رسیدن به تحلیلی درست از روایت های به دست آمده، ابتدا به بیان چهار پارادایم اصلی در حافظه (خاطره) جمعی و بیان نظریات «هالبواکس» و سپس به بسط و تفصیل معنا و مفهوم روایت از دیدگاه «ریکور» پرداختیم. روش کار کیفی است و برای گردآوری و تحلیل داده ها از عکس نوشته ها و تحلیل روایت بهره جسته ایم.پاسخ بدست آمده برای پرسش این پژوهش را می توان این گونه جمع بندی کرد: اگرچه عکس های منتخب توسط این گروه اغلب از لحظات خوش و خاطرات نوشته بر آن ها اغلب در قالب نوستالژیک خوش است، اما در بطن بسیاری از روایات به فقدان شخص (مرگ) یا شیء، خاطره ناخوشایند فردی و یا حتی خاطراتی جمعی از نوع تروماتیک اشاره شده است. یا در بعضی موارد به یادآوری که توسط عکس ها صورت گرفته آن چنان آزاردهنده بوده که فرد از نوشتن سرباز زده و یا به نوشته ای انتقادی و کوتاه بسنده کرده و از «اجبار به تکرار» خاطرات خود فرار کرده است. در اکثر به یادآوری های انتقادی این گروه از نسل دهه 60، علت این خاطرات دردناک یا تروماتیک خود را بیشتر دوران کودکی سخت و در بعضی موارد خانواده های سنتی و متهجر می دانند. اهمیت کار صاحبنظران و پژوهشگرانی چون آنت کون و جو اسپنس بر روی عکس های خانوادگی، که تمرکز اصلی شان بر روایت های ناگفته و ثبت نشده در کلیشه ی خانواده ایده آل مدار عکس های خانوادگی است ،در این جا آشکار می شود.